سنڌ بلوچستان جي تعليم جي واڌاري لاءِ مفتي محمد ابراهيم قادري جو اهم ڪردار

تحرير : عبدالفتاح عباسي

عالم انبياءَ ڪرام جا وارث آهن ۽ اهي ڏينهن جي روشني جيان واضع ۽ چٽا آهن ته جيڪڏهن اهي هن پوري سنسار ۾ رشد و هدايت جو ذريعو آهن ته پوءِ اهي الله جي زمين تي اسان جا حق جا عالم گائيڊ ڪندڙ صحيح سمٿ ۾ وٺي ويندڙ آهن، ڇاڪاڻ ته حق جا عالم نه هجن ها ته پوءِ سڄو سماج، پوري سوسائٽي ۽ پوري دنيا وڌيڪ مسئلن جو شڪار ٿئي ها ۽ سچ ڳالهائڻ هڪ مضبوط ۽ طاقتور قوت وارو ڪم آهي. جيڪڏهن اهو چيو وڃي ته بدقسمتي سان، موجوده صدي ۾ حق جي عالمن جو قحط ٿي ويو آهي ۽ هر هنڌ عام ماڻهن وانگر، ڪيترائي عالم پئسا ڪمائڻ جي ڪوشش ۾ ڪنهن کان به پوئتي نه رهيا آهن ۽ دنياوي عالم جيڪي پئسا ڪمائيندا آهن اهي سڄي سماج تي هڪ بدنما داغ آهن. پر اڃا تائين ڪيترائي عظيم عالم آهن پڻ آهن جيڪي خود دار ، باوقار ۽ سچي ايمان تي ٻڌل اسلامي مذهبي مسئلن ۽ فقه تي عملي مثال بڻيل آهن. انهن ۾ هڪ عظيم علمي، ادبي، اسلامي روحاني، مذهبي ۽ سياسي شخصيت کي ڪيئن وساري سگهجي ٿو، جيڪا پاڪستان جي سنڌ صوبي جي ٽئين نمبر وڏي شهر سکر ۾ واقع آهي. مفتي محمد ابراهيم قادري 12 جولاءِ 1954 تي پنجاب جي ضلع اٽڪ ۾ ناليواري سچي عاشق رسول صلي الله عليه وسلم قبله سائين محمد خان علوي هاشمي اعوان جي گهر ۾ پيدا ٿيو. هن پنهنجي ابتدائي تعليم سوئي ڊيرا بگٽي بلوچستان مان حاصل ڪئي. ساڳئي طرح هن قرآن، حديث ۽ فقه جي تعليم سکر، ڪراچي، بنديال شريف ۽ وان بچران ميانوالي سميت ٻين شهرن ۾ حاصل ڪئي. هن مشهور مذهبي اداري جامعه دارالعلوم امجديه ڪراچي ۽ جامعه مظهره امداديه بنديال شريف پنجاب ۾ پڻ حديث جي ماهر استادن کان تعليم حاصل ڪئي. مفتي محمد ابراهيم قادري کي نامياري عالم دين علامه منان رضا خان عرف مناني ميان خلافت عطا ڪئي، جڏهن ته سندس استادن ۾ علامه عطاء محمد بنديالوي، علامه عبدالمصطفيٰ الازھري، مفتي وقار الدين قادري، مفتي محمد افضل حسين شاهه شامل آهن، اهڙي طرح علامه مفتي محمد حسين قادري، علامه الله بخش نظامي به سندس استادن مان مشهور استاد آهن. سندس مرشد حضرت برهان ملت علامه برهان الحق جبلپوري هندستان مان آهي، جيڪو علامه حضرت امام احمد رضا خان بریلوي رحمة الله عليه جو مريد آهي. جڏهن ته هو آل انڊيا مسلم ليگ جو ضلعي صدر پڻ رهيو، مفتي محمد ابراهيم قادري کي هڪ ڀاءُ نور محمد قادري آهي، جڏهن ته سندس ٽي پٽ حافظ محمد جعفر صادق، محمد حامد رضا، مفتي علي رضا ۽ سندس ڌيءَ رباب قادري آهن. مفتي محمد ابراهيم قادري 12 سال قرآن، حديث ۽ فقه جو مطالعو ڪيو ۽ پوءِ سکر سميت ڪراچي جي تعليمي ادارن ۾ تعليم کي عام ڪرڻ جو ڪم جاري رکيو. سندس نگراني ۾ جامعه غوثيه رضوي سکر ۾ مسلسل علمي ۽ روحاني تعليم ۽ سکيا جو عمل اڃا تائين جاري آهي. هو هن عمر ۾ به صبح 8 وڳي کان منجهند 1 وڳي تائين بخاري شريف پڙهائيندو آهي ۽ ساڳئي طرح ٻه پيريڊ روزانو وٺندو آهي. هو روزانو 14 ڪلاڪ مطالعو ڪندو آهي. جڏهن ته هن عظيم ۽ قديم مدرسي دارالعلوم جي تعليمي شهرت سڄي پاڪستان ۾ مشهور ٿي ته جنرل ضياءُ الحق جي دور ۾ مدرسي جي مدد لاءِ درخواستون وصول ڪرڻ لاءِ چيو ويو، جنهن تي جامعه جي 200 کان وڌيڪ شاگردن کي ڏيڍ کان ٻن سالن تائين مدد ڪئي وئي، پر وقار سان، اهڙي طرح نه جو انهن کي قطار ۾ بيهڻو پوي يا ڪميشن ڏئي رشوت طور پئسا ڏيڻا پون. جامعه جو سڄو رڪارڊ حساب ڪتاب بهتر نموني سان رکيو ويو. آڊيٽ لاءِ ڪيترائي ڀيرا آيا ۽ مدرسي جي نظام کي صحيح رخ ۾ ڏٺو ويو . مدرسي ۾ قران و حديث، فقه ، حفظ ۽ منظم سبق سيکاريا ويندا آهن. جامعه غوثيه رضويه سکر سنڌ ۾ هڪ بهترين مدرسو آهي، جنهن ۾ نه رڳو سکر ضلعي ۽ ڊويزن جا پر سنڌ، بلوچستان ۽ پنجاب صوبن جي ڪيترن ئي شهرن جا شاگرد هتي تعليم حاصل ڪري رهيا آهن. جامعه غوثيه رضويه جي مدرسي ۾ 16 مرد استاد، چار عورت استاد، گڏوگڏ چوڪيدار، ڊرائيور وغيره، 28 اسٽاف آهي، جن جي سالياني پگهار جو خرچ تقريباً ڏيڊ ڪروڙ آهي، جيڪو سکر ۽ خاص طور تي ڪراچي جي الله جي نيڪ ٻانهن جي مدد سان ڪيو ويندو آهي. مدرسي جو افتتاح 1957 ۾ ڪيو ويو ۽ قبله سائين مفتي محمد حسين قادري پنهنجي گهر کان ڪيو. پوءِ 1973 ۾ جمعيت علماءِ پاڪستان جي سربراهه علامه شاهه احمد نوراني رحمت الله عليه هڪ وڏي مدرسي جو افتتاح ڪيو. اهو ئي سبب آهي جو جامعه غوثيه رضويه کي سکر جي سمورن مدرسن درسگاهن جي ماءُ پڻ سڏيو ويندو آهي. جنهن مان فيض العلوم، انوار مصطفيٰ ۽ ٻيا مدرسا شامل آهن. جامعه غوثيه رضويه جي باني مفتي محمد حسين قادري رحمت الله عليه هڪ عظيم مذهبي شخصيت هئا، جيڪي پنهنجي ديني خدمتن سان گڏ 1970 ۾ جمعيت علماءِ پاڪستان جي پليٽ فارم تي سنڌ اسيمبلي جا ميمبر چونڊيا ويا ۽ ضياءَ دور ۾ مجلس شوريٰ جا ميمبر بڻيا. 1998 ۾ سندن جو وصال ٿيو. مفتي محمد حسين قادري رحمت الله عليه جي وصال کان پوءِ چاليهي جي موقعي تي مفتي محمد ابراهيم قادري کي جانشين طور تاج پوشي ڪئي وئي ۽ هي ڪم اهل سنت جي عظيم سرواڻ حضرت علامه شاهه احمد نوراني صديقي رحمت الله عليه ڪيو. علامه شاهه احمد نوراني صديقي رحمت الله عليه اسان تي تمام گهڻا مهربان ۽ شفيق هيا، هي عظيم مفڪر، دانشور، قاري، حافظ، سياسي قائد علامه شاهه احمد نوراني صديقي رحمت الله عليه جي ڪهڙي ڳالهه ڪجي، 2009 کان 2012 ۽ 2013 کان 2015 تائين مفتي محمد ابراهيم قادري اسلامي نظرياتي ڪائونسل جو ميمبر چونڊيو ويو. اسلامي نظرياتي ڪائونسل جي ميمبر جي حيثيت اها آهي ته هو قومي اسيمبلي يا سينيٽ جي ميمبر جهڙو پروٽوڪول اهي ۽ ان کي ساڳيو پروٽوڪل ڏنو ويندو آهي. ڇاڪاڻ ته نظرياتي ڪائونسل جو هي ميمبر وزيراعظم جي منظوري ۽ صدر پاڪستان جي اجازت سان ميمبر چونڊيو ويندو آهي. ساڳئي طرح مفتي محمد ابراهيم قادري چيو ته مون کي به چنڊ ڏسڻ واري ڪميٽي پنجن سالن لاءِ رويت هلال ڪميٽي جو ميمبر چونڊيو ويو. رستي ۾ اسلامي نظرياتي ڪائونسل جي ميمبر جو ڪم اسلامي قانونن ۾ سفارشون موڪلڻ آهي. اها ٻي ڳالهه آهي ته بدقسمتي سان سفارشن تي عمل نه ٿو ٿئي ۽ جيڪي سفارشون موڪليون وڃن ٿيون انهن تي عمل ڪرڻ بدران آهي سرد خاني ۾ رکيون وڃن ٿيون ۽ اهڙي طرح ڪو انهن سفارشن کي اهميت ڏيڻ لاءِ تيار ڪونهي . ان جو مطلب اهو آهي ته اسلامي نظرياتي ڪائونسل قانون لاڳو ڪرڻ نه پر قانون ساز اسيمبلي ۾ سفارشون ۽ رايا پيش ڪرڻ آهي. هاڻي حڪومت جي ذميواري آهي ته اهي اسلامي سفارشون سو سيڪڙو لاڳو ڪري. هڪ ٻي خاص ڳالهه اها آهي ته اسلامي نظرياتي ڪائونسل هر سال هڪ ڪارڪردگي پيش ڪري ٿي جنهن ۾ بحث مباحثي ڪيل ايجنڊا ۽ سفارشون تيار ڪيون وڃن ٿيون . اهو تڏهن ئي فائديمند ٿيندو جڏهن هن ملڪ ۾ حضرت محمد ﷺ جو نظام لاڳو ڪيو ويندو. اسلامي نظرياتي ڪائونسل جون سفارشون حضرت محمد ﷺ جي نظام جي بنياد بڻجنديون. هن ڪائونسل ۾ قومي سطح تي مختلف معاملن تي وڌيڪ مثبت رايا پيش ڪيا ويندا آهن. هن چيو ته اسلامي نظرياتي ڪائونسل جو ميمبر هڪ تجربيڪار، مدرسي جو عالم، قرآن ۽ حديث جو ماهر، ۽ وسيع تدريسي تجربو ۽ خاص طور تي فقه جو ماهر هجڻ گهرجي. مذهبي عالم هجڻ پهرين شرط آهي. منهنجي پسنديده شخصيت اعليٰ حضرت امام احمد رضا خان بریلوي رحمت الله عليه آهي. انهن کان پوءِ جن شخصيتن مون کي متاثر ڪيو آهي، انهن ۾ حضرت پير مهر علي شاهه گولڙا شريف وارا، حضرت علامه احمد سعيد ڪاظمي، علامه استاد عطاء محمد بنديالوي رحمت الله عليه ۽ سياسي حوالي سان مان حضرت علامه شاهه احمد نوراني صديقي رحمت الله عليه جي شاندار شخصيت کان تمام گهڻو متاثر آهيان، جيڪي عالم اسلام جي هڪ اهم شخصيت آهن. مان شيرين زبان حضرت علامه شفيع محمد اوڪاڙوي رحمت الله عليه کان به تمام گهڻو متاثر آهيان. اهڙي طرح اهلسنت جي نمائندہ تحريڪ دعوت اسلامي جي امير حضرت علامه مولانا محمد الياس عطار قادري رضوي دامت برڪاتهم العاليه کي سلام جنهن ديبي مذهبي حوالي سان لازوال ۽ بي مثال عظيم ڪم ڪيو آهي ۽ ملڪ ۽ پرڏيهه ۾ دعوت اسلامي جي ذريعي نوجوانن جي اصلاح ڪئي آهي، هي عالمي انٽر نيشنل شخصيت واقعي صالح ۽ امت جي اصلاح ڪندڙ آهي. هن نوجوانن کي مذهب ڏانهن متوجهه ڪيو آهي ۽ هزارين نه پر لکين ماڻهن کي مذهبي لاڙي ڏانهن آندو آهي. هن وقت هو هڪ تمام وڏي تحريڪ جو عظيم ليڊر قائد آهي. علم جي واڌاري ۽ مدرسن جي واڌاري ۾ سندس عظيم ڪردار هميشه ياد رکيو ويندو. هن انهن هنڌن تي ديني ڪمن جو بنياد رکيو آهي جتي اهلسنت جا مدرسا نه هئا. دعوت اسلامي سماج ۾ مذهبي مدرسن جي اهميت کي اجاگر ڪيو آهي، هن وقت هزارين لکين شاگرد انهن جي جامعات تعليمي ادارن مان فائدو حاصل ڪري رهيا آهن. الله تعاليٰ امير اهل سنت حضرت علامه مولانا محمد الياس عطار قادري رضوي کي ڪامل صحت، تندرستي ۽ خضري عمر عطا فرمائي. آمين، آمين، يا رب العالمين. مفتي محمد ابراهيم قادري چيو ته الله تعاليٰ! اسان کي جاهل پيرن کان محفوظ رکي. عام ماڻهن کي عالمن ۽ نيڪ ماڻهن جي صحبت ۾ رهڻ گهرجي. جنهن سان گهٽ ۾ گهٽ جاهل پيرن کان نجات ملي سگهي ٿي . ان کان علاوه اهل سنت جي عالمن هي تحرير ڪيل لٽريچر جو مطالعو ڪرڻ گهرجي، پنج وقت نماز باقاعدگي سان ادا ڪرڻ گهرجي ۽ جمعي جو خطبو ٻڌڻ گهرجي. انشاءَ الله توهان کي ضرور دين و دنياوي ڪاميابيون ملنديون .